نگهداری و انبارکردن انار طبق استارنداردهای جهانی

نگهداری و انبارکردن انار

واضح است که یکی از روش های اصلی به منظور نگهداری و انبارکردن انار  پس از برداشت انار، کاهش دادن خسارت های مکانیکی مانند خراشیدگی پوست ، کوفتگی ها، شکافته شدن، فشرده شدن و غیره ،از طریق دقت در حمل و نقل است.
یک روش دیگر به منظور افزایش عمر تجاری انار ، بهینه کردن شرایط است که با این روش می توان خصوصیات کیفی میوه را حفظ کرد.

مطالعات اخیر ثابت کرده است که دما مهم ترین فاکتور در کنترل فعالیت های تنفسی، تعریق و توسعه پاتوژن های میکروبی است.
یک پیش تیمار سریع برای سردخانه استفاده از هوای فشرده است که یکی از آسان ترین روش ها به منظور افزایش عمر تجاری انار است.

دما بایستی در حدود دمای ۵ درجه سانتی گراد باشد تا در طول ۲ تا ۳ ماه انبارداری از ایجاد نابسامانی های فیزیولوژیک جلوگیری شود.
طی پژوهشی که جیل و همکاران در سال ۱۹۹۶ داشتند به این نتیجه رسیدند که عمر انبارداری انار در دمای بین صفر درجه و ۱۰ درجه سانتیگراد بین ۲ هفته تا هفت ماه است که وابسته به نوع رقم است.

در تحقیقی که آرتس و همکاران در سال ۲۰۰۰ بر روی میوه انار داشتند به این نتیجه رسیدند که میوه ها در دمای ۲ درجه سانتیگراد با کمترین اثرات سرمازدگی و برای مدت بیشتر از ۱۳ هفته کیفیت آن ها حفظ شد.
در تحقیقی که شرافتیان در سال ۱۹۹۴ بر روی رقم انار بجستان انجام داد درجه حرارت مناسب برای انبارداری این رقم را ۳ درجه سانتی گراد و معادل ۸۵ درصد رطوبت نسبی برای مدت پنج ماه نگهداری گزارش کرد.

در یک بررسی که قادر و همکاران در سال ۱۹۸۴ بر روی انبار داری انار رقم واندرفول انجام دادند به این نتیجه رسیدند که تغییرات در ترکیبات این رقم انار هنگامی که در درجه حرارت های ۲.۲، و ۵ و ۱۰ درجه سانتی گراد و رطوبت ۹۵ درصد قرار گرفت کمتر بود.

در تحقیقی که شرافتیان در سال ۱۹۹۸ بر روی انار رقم بجستان انجام داد، درجه حرارت مناسب برای این رقم را ۳ درجه سانتی گراد و رطوبت معادل ۸۵ درصد را برای نگه داری این رقم انار به مدت ۵ ماه توصیه کرد.

هاروی در سال ۱۹۷۸ بیان کرد که مهم ترین فاکتور برای نگهداری پس از برداشت میوه ها و سبزی ها در انبار دمای بهینه است.
سرد کردن یکی از قدیمی ترین و رایج ترین روشی است که حداقل در کشورهای در حال توسعه برای طولانی کردن عمر محصول فاسد شدنی مورد استفاده قرار می گیرد با افزایش هر 10 درجه سانتی گراد بالاتر از دمای بهینه سرعت زوال دو تا سه مرتبه افزایش می کند.
قادر در سال 1985 بیان کرد که قسمتی از سرعت زوال محصولات برداشت شده مربوط به سرعت تنفس آن ها است.

کراسی در سال  1983 اظهار داشت که کاهش دما میزان فعالیت متابولیکی محصول را کاهش و عمر انبارداری را زیاد می  کند، فعالیت هر نوع عامل بیماری زا را کاهش می دهد اگر چه وقتی محصول به شرایط معمولی باز می گردد رشد مجدد شروع می شود به این نتیجه رسیدند که نگهداری در دمای پایین موثرترین و مفیدترین روش برای به تاخیر انداختن توسعه پوسیدگی میوه وسبزی هایی است که آلودگی عمیق پیدا کرده و نمی توان بوسیله تیمارهای پس از برداشت آن ها را از بین برد ،میزان فعالیت متابولیکی عامل بیماریزا به عمل آنزیم هایی که به شدت دما حساس بستگی دارد.

رطوبت نسبی فاکتور دیگری است که در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
نکته ی اصلی در رابطه با رطوبت نسبی کاهش در فشار بخار یا تفاوت بین رطوبت نسبی دو محیط است. دما و رطوبت نسبی به صورت تنگاتنگی با یکدیگر مرتبطند و هدف به حداقل رساندن کاهش وزن،بدون افزایش توسعه میکروبی و پوسیدگی است.
علی رغم اینکه اکثرا میوه های انار بدون قارچ کش ها تجارت می شوند ،میوه ها بایستی به آرامی پاکت شده و در صورت سالم و تمیز بودن،در رطوبت نسبی حدود 90 تا 95% درصد نگهداری شوند.

رطوبت محیط نگهداری میوه از اهمیت خاصی برخوردار است،میوه هایی که به مدت نسبتا طولانی و بیشتر از چند هفته در انبار سردخانه نگهداری می شوند، به تدریج رطوبت خود را از دست داده و پوست آن ها چروکیده می شود.
در انبار های قدیمی برفک تولید شده بر روی لوله های آب سرد داخل انبار نشان دهنده رطوبت خارج شده از میوه ها می باشد.

ممکن است تصور شود که آب متابولیک،یعنی آبی که در اثر تنفس  در درون میوه به وجود آید کفاف آب خارج شده از میوه در اثر تعریق را بدهد، اما بخصوص در ارقام حساس چنین نیست و همواره مقدار آب خارج شده از میوه بیشتر از میزان تولیدی آن در داخل میوه می باشد.

به منظور ایجاد چنین تعادلی، لازم است میزان رطوبت محیط سردخانه متناسب با نیاز هر رقم میوه تغییر داده و ثابت نگه داشته شود.
همانند عامل حرارت، ارقام مختلف میوه حساسیت های  متفاوتی در مقابل رطوبت محیط نشان می دهند، به عنوان مثال رقم سیب زرد لبنانی ( گلدان دلیشز) و گلابی بوره هادری به این مسئله بسیار حساسند و پوست آن ها چروکیده می شود.

اصولا میوه هایی که نارس و سبز برداشت شده باشند بیشتر دچار این حالت می گردند.
برای اکثر میوه جات ، رطوبت نسبی ۸۵ تا ۹۵ درصد در درون انبار مناسب می باشد.
در طی پژوهشی که ریال و لیپتون در سال ۱۹۶۸ داشتند به این نتیجه رسیدند که ، کنترل رطوبت نسبی در محیط انبارها همانند دما خیلی اهمیت دارد.

به دلیل اینکه ظرفیت نگهداری رطوبت با دما تغییر می کند در بعضی مواقع جدا کردن اثرات این دو عامل مشکل است.
کاهش آب در رطوبت نسبی کم، سریع و در رطوبت نسبی بالا آهسته است.
بخار آب در رطوبت نسبی کم به آسانی از درون میوه به هوای خشک اطراف آن منتقل می شود. در تحقیقاتی که در طول چند دهه اخیر بر روی انبارداری انجام گرفته است اکثرا به بررسی تیمارهای فیزیکی جدید به منظور افزایش عمر تجاری پرداخته شده است.

این تیمارها بایستی بتوانند کیفیت اولیه ی میوه را حفظ کرده و از طریق ممانعت از توسعه قارچی و جلوگیری از کاهش خصوصیات کیفی از قبیل رنگ، طعم و بافت و حفظ خصوصیات تغذیه ای مانند ویتامین ها، آنتی اکسیدانت ها، عوامل تقویت کننده ی سلامتی و غیره باعث افزایش عمر تجاری انار شوند.

این تیمارها شرایط محیطی انبارداری انار را تعدیل کرده و بر روی فیزیولوژیکی و بیوشیمی و توسعه ی میکروارگانیزم های آلوده کننده ی سطح میوه تاثیر گذارند. در این زمینه اتمسفرهای با ترکیب گازی مختلف از هوا (غنی از و یا کاهش یافته ) بررسی شده است .

به علاوه استفاده از تیمارهای حرارتی جهت التیام دهی میوه و گرم کردن متناوب در طول دوره انبارداری در سردخانه به منظور جلوگیری از توسعه قارچی و نابسامانی های فیزیولوژیکی که می توان به عنوان یک پیامد انبارداری در دمای زیر ۵ درجه سانتی گراد تلقی شود، اغلب بررسی شده است.

گزارش شده است که در طول انبارداری پس از برداشت انار در دمای زیر ۵ درجه سانتی گراد ، خسارت سرمازدگی با علائمی شامل فرورفتگی بافت و قهوه ای شدت پوست میوه ظاهر می شود.
می توان از این خسارت سرما از طریق نگهداری انار در اتمسفر با ۲ تا ۴ درصد اکسیژن و دمای بین ۲ و ۶ درجه سانتی گراد جلوگیری کرده و دوره انبارمانی و کیفیت شرینک کردن باعث افزایش عمر انبارمانی انار در هر انبار معمولی و انبار با دمای کم شده، و بیشترین عمر انبارمانی ۱۲ هفته بوده است.

در حالی که میوه های پیچیده نشده طول انبارمانی ۷ در دمای ۸ درجه سانتیگراد داشتند.
واسکر و همکاران در سال ۱۹۹۹ همچنین گزارش کرد که بیشترین عمر انبارمانی ۱۱ هفته در دمای ۸ درجه سانتیگراد با پیش تیمار واکس و قارچ کش به صورت غوطه وری بدست آمده و افزایش عمر انبارمانی در ۹ هفته در دمای ۱۵ درجه سانتیگراد و ۳.۵ هفته در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد به وسیله شرینک کردن بدست آمده در حالی که میوه های پیچیده نشده در همین دماها به ترتیب به مدت ۵ و یک هفته بیشتر دوام نیاورد.

با این وجود معنی داری در عمر انبارمانی میوه های پیچیده شد با پلاستیک ( BDF )  با ۹۵۵ در همه دماها مشاهده نشد و از طرفی دیگر میوه های انار که شرینک نشد بودند پس از یک هفته در دماهای ۲۵ درجه سانتیگراد باعث خشک شدن ، سفت شدن، بدشکل شدن و تغییر رنگ و در نتیجه میوه ها غیر قابل فروش شدند اما در میوه های پیچیده شده میوه ها تازه هستند با رنگ پوست قرمز و استحکام بالا قرار داشتند.

شرینک کردن میوه انار به صورت تکی با کمترین کاهش وزن باعث افزایش عمر انبارمانی در هر دو انبار معمولی و دمای کم شد میوه انار ، شرینک کردن توانست میوه را برای ۱۲ هفته در دمای ۸ درجه سانتیگراد بدون زوال در خصوصیات کیفی آن نگهداری کند.

پوتا و همکاران در سال ۱۹۸۷ در طی بررسی که بر روی اثر بسته بندی و درجه حرارت بر روی کیفیت انار رقم بانلانگ (Banluang ) انجام داد نتیجه گرفته شد که قرار دادن در کیسه های پلاستیکی با ضخامت 0.02 میلیمتر در درجه حرارت های ۵ و ۱۰ و ۳۰ درجه سانتی گراد (درجه حرارت اتاق) انجام دادند و با این نتیجه رسیدند که انارهای که در کیسه های پلاستیکی تا ۱۰ درجه سانتی گراد نگهداری می شدند تا ۱۲ هفته کمترین تغییرات در میزان ( TSS9 ) ، وزن، اسیدیته، و نسبت ( TSS ) به اسید قابل تیتراسیون نشان دهد، زمانی که انارها در سبد پلاستیکی و در کیسه های پلاستیکی در درجه حرارت ۳۰ درجه سانتی گراد قرار داشتند انارهای موجود در سبد چروکیده و انارهای موجود در کیسه هاس پلاستیکی فاسد گردیدند.

خصوصیات پوست میوه انار

در طی پژوهشی که ناندا و همکاران در سال (۲۰۰۱) داشتند با این نتیجه رسیدند که بین میوه های پیچیده نشدن و آن هایی که با منابع پلی استری در انبار با دماهای مختلف قرار داشتند. میوه های پیچیده با ( ۲۰۰۱ DF ) پلاستیک فقط از دست دادن ۱% تا ۳% کاهش وزن میوه حتی بعد از ۱۲ هفته و ۹ هفته در انبار ۸ درجه و ۱۵ درجه  به ترتیب در مقایسه با 8.5% و 11.7%کاهش در میوه های پیچیده نشده این همین بود یک بازتاب در کاهش تلفات در رطوبت پوست در میوه های پیچیده شده نسبت به آن هایی که پیچیده نشدند.

واکس زنی میوه برای انبارکردن محصول انار

میوه علاوه بر شرایط انبار تیمارهای قبل از انبار مخصوصی در طولانی کردن عمر انبار میوه ها مهم هستند.
یکی از این تیمارهای قبل از انبار که خیلی رایج شده پوشش دادن با واکس است به طوری که لایه نازکی از روغن ، واکس و یا مواردی دیگر بر روی سطح میوه ها بکار می رود. اولین کار گزارش شده توسط منگنس و دیل مربوط به ایالات متحد آمریکا است.

تولید کنندگان سیب در شمال غربی آمریکا به کمک برس میوه های سیب را با مخلوطی از روغن معدنی و پرافین جامد پوشی می دادند دریافت که واکس زنی پژمردگی را کاهش می داد و میوه را در یک حالت خوب نگه می دارد.
بنا به اظهار واسکر و همکاران در سال ۱۹۹۹ میوه های واکس زده به تنهایی با با ترکیب قارچ کش باعث گسترش عمر انباری انار گردید.

در طی تحقیقی توسط قادر و همکاران ، اری و همکاران در سال ۱۹۸۴ به این نتیجه رسیدند که محاسبه مقدار اتیلن آزاد شده در طول دوره انبارداری در انبار معمولی و دمای کم در شرایطی که میوه ها را انار های شرینک شده و آن هایی که نشده بودند دست یافتنی نیست.
در طی تحقیقی که توسط سید محمدرضا جهرمی بر روی انبارداری لیمو شیرین انجام دادن به این نتیجه رسید که اثرات واکس زنی ، 2 و ۴- دی ایزوپروپیل استر قارچ کش و ترکیب آن ها بر عمر انبارداری میوه لیموی آب و لیموشیرین گردید.

نشان داد که تیمار واکس +۲ و ۴- دی ایزوپروپیل بهترین نتیجه را در کنترل کاهش وزن لیموی آب بر جای گذاشت دلیل این امر را شاید بتوان در پوشیده شدن منافذ سطح پوست میوه ها بوسیله پوشش واکس عنوان نمود که خود باعث کاهش تنفس و جلوگیری از تعرق شده و نتیجتا منجر به کاهش وزن گردیده است.

 

 

انبار با اتمسفر کنترل شده برای انبار کردن محصول انار

انبار با اتمسفر کنترل شده به طور گسترده ای برای انواعی از میوه ها و سبزی های تازه استفاده می شود.
در کشورهایی نظیر مکزیک نیز به علت طولانی بودن فصل برداشت و امکانات محدود، محصولات به مدت طولانی قابل نگهداری نمی باشند، از انبار با اتمسفر کنترل شده ، استفاده می شود.

در غالب مطالعات بیوشیمی، فیزیولوژی و تکنولوژی، انبار با اتمسفر کنترل شده هنوز به طور کامل شناخته نشده است، علی رغم اثرات واقعی که مقادیر و را در اتمسفر محصولات تغییر می دهد ، فاکتورهایی نظیر گونه ای محصول ، رقم محصول ، غلظت گازها در انباری، دمای محصول، رسیدگی محصول در زمان برداشت درجه رسیدگی میوه های کلیما کتریک، شرایط رشد قابل برداشت و وجود اتیلن در انبار، در این امر موثر می باشند.

اثر متقابلی نیز بین این دو گاز وجود دارد ، طوری که عمر انبارداری یک محصول زمانی که و به صورت مخلوط هستند، ممکن است افزایش یابد . لازم به ذکر است که شرایط مطلوب انبار، با توجه به پیشرفت تکنولوژی کنترل مقدار گازهای اتمسفر انبار، تغییر کرده است. انبار با اتمسفر کنترل شده عمدتا برای سیب به کار می رود ، اما مطالعات سایر میوه ها و سبزی ها و همچنین حمل و نگهداری محصولات مختلف در شرایط اتمسفر کنترل شده کاربرد وسیع تر آن را نشان می دهد که برای دامنه وسیعی از گل ها، میوه ها و سبزی ها ، مفید می باشد.

اما تکنولوژی پر هزینه این روش، کاربرد آن را به موارد تجاری محدود می سازد. در عین حال با پیشرفت تکنولوژی کنترل کننده و کاهش هزینه ها، از این روش برای محدود وسیعی از محصولات استفاده می شود. تحقیقات اندکی بر روی انبار با اتمسفر کنترل شده در رابطه با میوه انار انجام شده است اما همین تحقیقات نشان می دهد که این انبارها در گسترش قهوه ای شدن سطحی به نام سوختگی پوستی موثر می باشد.

بیشترین اثر کنترل کننده روی رقم واندرفول دیر برداشت شده در شرایط ۲ درصد اکسیژن در ۲ درجه سانتی گراد بود.
اما این تیمار سبب تجمع اتانول گردید که بدی طعم را به دنبال داشت اما زمانی که میوه به دمای ۲۰ درجه سانتی گراد منتقل شد مشکل اتانول و بدی طعم برطرف گردید.

میوه های رقم مجاز از در شرایط ۸ ، ۱۰،۶ درجه سانتی گراد با اتمسفر کنترل شده ۱ درصد با ۳ درصد ، ۳درصد با ۳درصد یا ۶ درصد با ۳درصد و یا در هوای عادی (شاهد) با رطوبت نسبی ۸۵ تا ۹۰ درصد انبار شدند.
حداقل اتلاف وزن و کیفیت در هوای ۶ درجه سانتی گراد پس از ۵ ماه انبارداری قابلیت خوراکی داشتند.
میوه های انبار شده در ۸ یا ۱۰ درجه سانتی گراد دارای عمر ۵۰ روزه بودند در صورتی که انار در اتمسفر کنترل شده در همین دما عمر انباری ۱۳۰ روزه داشت.

قادر و همکاران در سال ۱۹۸۴ نشان دادند که میوه انار به تیمار اتیلن قبل از انبار شدن واکنش نشان نداد.
ارتز و همکاران (۱۹۹۶) تاثیر نگه داری پس از برداشت انار را در دمای ۵ درجه سانتی گراد تحت شرایط اتمسفر کنترل شده بر روی کیفیت انار و شدت سرمازدگی بررسی کردند.

انار رقم مولار به مدت بیشتر از ۸ هفته در دمای ۵ درجه و تحت رطوبت نسبی ۹۵ درصد نگه داری شد و سپس به مدت ۶ روز به دمای ۲۰ درجه سانتی گراد انتقال داده شد. اتمسفر های کنترل شده مختلفی آزمایش شدند و کیفیت با میوه های نگهداری شده در هوا مقایسه گردیدند.
نتایج نشان داد که نگهداری تحت شرایط اتمسفر کنترل شده (۵ درصد اکسیژن و ۱۰ درصد دی اکسید کربن، ۵ درصد اکسیژن و ۵ درصد دی اکسید کربن، ۱۰ درصد اکسیژن و ۵ درصد دی اکسید کربن) کاهش وزن، پوسیدگی قارچی و خسارات سرمازدگی (اسکالد سطح پوست) را کاهش داد.

در هر صورت نگهداری در اتمسفر کنترل شده محتویات قند و ویتامین C را کاهش داد.
سایر مطالعات بر روی انار رقم واندرفول نگهداری شده در هوای غنی شده با ۱۰ درصد با ۲۰ درصد ، نشان داد که رنگ دانه های نگهداری شده در هوا در طول افزایش در و انبار سرد افزایش یافت (۶هفته، ۱۰ درجه سانتی گراد ) ، در صورتی که رنگ دانه ها در انارهای نگهداری شده در شرایط ۱۰ درصد شدت کمتری داشت و حتی در میوه های نگهداری شده در شرایط ۲۰ درصد کاهش داشت.

این کاهش رنگ دانه ها را ی توان با فعالیت ( PAL ) نسبت داد.
با این وجود محققان دریافتند که نگهداری تحت اتمسفر با ترکیب متوسط (۱۰ درصد) عمر انبارداری انار را افزایش و کیفیت اولیه انار را که شامل رنگ دانه نیز می گردد، حفظ می کند.

در تحقیقی که کوپر و همکاران در سال ۱۹۹۵ در زمینه نگهداری انار در انبار با اتمسفر کنترل شده انجام دادند به این نتیجه رسیدند که در رژیم های و به نسبت ۶ به ۳ در درجه حرارت های ۶ درجه سانتی گراد می توان میوه انار را برای مدت ۶ ماه نگهداری نمود و در درجه حرارتهای ۸ تا ۱۰ درجه سانتی گراد با همان رژیم، ۵۰ روز نگه داری می باشد.

کوپر و همکاران در سال ۱۹۹۲ تحقیقی بر روی انبارداری انار رقم حجاز با استفاده از انبار با اتمسفر کنترل شده در درجه حرارت های ۶، ۸ و ۱۰ سانتیگراد و رطوبت 90-85 درصد و رژیم های و 6:3 و ۵: 3.1انجام دادند. آنها به این نتیجه دست یافتند که کمترین کاهش کیفیت میوه زمانی است که میوه در درجه حرارت ۶ درجه سانتیگراد با رژیم 3:6باشد. در چنین شرایطی میوه ها برای مدت ۵ ماه قابل نگهداری بودند.

استفاده از اتمسفر تعدیل یافته در انبار کردن محصول انار

روش استفاده اتمسفر اصلاح شده را می توان چنین تعریف کرد: یک تغییر در ترکیب گازهای داخل و اطراف ماده غذایی تازه بسته بندی شده با لایه های پلاستیکی که از طریق تنفس و تعرق ایجاد می شود . کیسه های لایه دار پلاستیکی از محصولات جانبی صنعت تصفیه روغن های معدنی ساخته می شوند.

واحدهای مختلفی توسط پژوهشگران ی صنعتگران بسته بندی برای توصیف ضخامت لایه به کار می رود. پیشرفت های جدید در بسته بندی اتمسفر اصلاح شده، توسط چرج (۱۹۹۴) بررسی شده است که شامل لایه هایی با نفوذپذیری کم ، لایه های با نفوذپذیری بالا ، فرایند جذب انتشار جاذب های اتیلن ، مولدهای بخار اتانول ، سیستم های بسته بندی اصلاح شده انبوه و محدود سیستم های باز کردن آسان بسته بندی و بستن مجدد آن ، تعیین نشت و مدل های ریاضی قابل پیش بینی می باشند.

سطح کیسه حالت لغزنده دارد که باعث می شود این بسته ها را نتوان به راحتی روی هم قرار داد. به ویژه انواع کیسه های بزرگی از پلیمر با دانسیته پایین برای تولید کیسه های پلی اتیلنی تولید شده است که امروزه به طور گسترده ای برای بسته بندی انواع محصولات گیاهی تازه استفاده می شود. میزان نفوذپذیری لایه های پلاستیکی نسبت به گازها و بخار آب بر حسب نوع و ضخامت پلاستیک مورد استفاده فرق می کند .

به طور کلی زمان قابل قبول نگهداری میوه در بسته بندی اصلاح شده ، به ترتیب بر حسب رقم و شرایط نگهداری فرق می کند اما مدت زمان ۲ تا ۴ هفته زمانی است که به  طور معمول حمل محموله برای صادرات و عمر بازاری را پوشش می دهد.
بسته بندی محصولات زراعی در کیسه های لایه بردار پلاستیکی باعث می شود در داخل بسته بندی بخار آب و گازهای تنفسی و اتیلن تولید شود.

این تغییرات گازی ممکن است هم اثرات مفید هم اثرات تخریبی بر روی محصول داشته باشد.
اثرات مفید ناشی از بسته بندی محصولات زراعی در لایه های پلاستیکی، منجر به ابداع روش یعنی بسته بندی در شرایط اتمسفر اصلاح گردیده است.
همچنین می توان گفت بسته بندی اتمسفر اصلاح شده عبارت است از بسته بندی میوه و سبزی در یک ظرف غیر قابل نفوذ نسبت به گاز که در آن گازهای تنفسی، اتمسفر داخل آن را تغییر می دهد.

در صورتی که محصول در تعادل با محیط اطرافش باشد آنگاه سرعت تبدیل گاز در هر دو طرف به یک اندازه خواهدبود بنابراین اگر غلظت گازهای تنفسی اطراف فضای بیرون محصول تا فاصله لایه پلاستیکی احاطه کننده آن تغییر کند، می تواند غلظت گازهای درون محصول را تغییر دهد.

این تغییر از یک طرف به ویژگی هایی مانند نوع ضخامت لایه پلاستیکی بسته بندی بستگی دارد و از طرف دیگر با خصوصیات خود محصول داخل کیسه، نوع محصول، دمای رسیدگی و فعالیت میکروارگانیسم ها مرتبط است.
با تامین یک اتمسفر گازی مناسب روش بسته بندی اتمسفر اصلاح شده می تواند برای افزایش عمر ماندگاری محصولات به کار رود، دقیقا به طریقی که در انبارهای اتمسفر کنترل شده عمل می شود.

بسته بندی قارچ در یک سیستم اصلاح شده و نگهداری آن در دمای ۱۰ درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی ۸۵ درصد، تا مدت ۸ روز ، رسیدگی را به تاخیر انداخت و اتلاف وزن در مقایسه با انواع فاقد بسته بندی کاهش یافت. پالا و همکاران (۱۹۹۴) بر روی نگهداری محصول در شرایط ۸ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۸۸ تا ۹۲ درصد با استفاده از لایه های پلی اتیلن با دانستیه کم و ضخامت های مختلف مطالعه کردند.

آن ها دریافتند که عمر ماندگاری فلفل های بسته بندی نشده تنها ۱۰ روز می باشد در حالی که این زمان برای بسته بندی با لایه های پلی اتیلنی با دانسیته پایین و ضخامت ۷۰میکرون به ۲۹ روز می رسد همچنین با این روش بسته بندی ویژگی های حسی محصول در شرایط مناسب تری حفظ می شود.

باتو و تامپسون (۱۹۹۴) بر روی نگهداری گوجه فرنگی بسته بندی شده با لایه های پلی اتیلنی پژوهشی انجام دادند.
آن ها دو نوع گوجه فرنگی رسیده سبز و صورتی رنگ را در دو حالت فاقد بسته بندی با لایه هایی با ضخامت های ۲۰، ۳۰ و ۵۰ میکرون در دو دمای ۱۳ و ۱۲۰ درجه سانتی گراد به مدت ۶۰ روز نگهداری کردند.
تمام گوجه های صورتی رنگ پس از ۳۰ روز در دمای ۱۳ درجه سانتی گراد و ۱۰ تا ۱۳ روز در ۲۰ درجه سانتی گراد بیش از حد رسیده و نرم شدند.

گوجه های صورتی رنگ که با لایه های پلی اتیلنی با ضخامت ۲۰ میکرون بسته بندی شده بودند، سفتی بافت خود را در دمای نگهداری ۱۳ یا ۲۰ درجه سانتی گراد بعد از ۶۰ روز نیز حفظ کرده بودند اما از بقیه تیمارهای بسته بندی بافت نرم تری داشتند.
گوجه فرنگی های سبز بسته بندی شده آب لایه های ۲۰ و ۳۰ میکرونی پس از ۴۰ روز نگهداری در ۲۰ درجه سانتی گراد و ۳۰ روز نگهداری در 13 درجه سانتی گراد به حداکثر رنگ قرمز خود رسیدند.

میوه های بسته بندی شده با لایه ۵۰ میکرون پس از گذشت ۶۰ روز نگهداری در هر دو دما هنوز هم به حداکثر رنگ قرمز خود نرسیده بودند.
تمام گوجه فرنگی های سبز بسته بندی شده با لایه پلیمری پس از ۶۰ روز نگهداری در ۲۰ و ۲۳ درجه سانتی گراد سفتی بافت خود را حفظ کردند.
گوجه فرنگی های بسته بندی نشده پس از ۵۰ روز نگهداری در ۱۳ درجه سانتی گراد و ۲۰ روز در ۲۰ درجه سانتی گراد سفتی خود را تا حد قابل پذیرش حفظ کرده بودند.

اثر لایه پلی اتیلنی بر روی عمر پس از برداشت میوه از برداشت میوه را می توان به دو عامل مرتبط دانست یکی لایه های بسته بندی که باعث حفظ رطوبت اطراف میوه همانند تغییرات میزانو انجام گیرد. سیب های جانا گلد نگهداری شده در دماهای ۵.۵,۵,۳.۲، درجه سانتی گراد ارگانولپتیک کیفیت خود را به میزان رضایت بخشی تا انتهای ماه ژانویه حتی در پایین ترین دما حفظ کردند.

سیب ها را می توان در کیسه های پلی اتیلن در دمای ۳.5درجه سانتیگراد (با مقدار ۷درصد) تا ماه آوریل نگهداری کرد. در سردخانه های با اتمسفر کنترل شده (۶درصد و 3 درصد و دمای 2.5 درجه سانتی گراد ) کیفیت میوه تا حد رضایت بخشی تا آخر ماه می حفظ شد.
در تمامی شرایط سیب های این رقم هیچ گونه پوسیدگی ، آسیب در اثر و یا ضایعات فیزیولوژیکی نشان ندادند.

بسته بندی اتمسفر اصلاح شده همیشه اثر مثبتی بر روی عمر پس از برداشت میوه ها و سبزی های تازه ندارد و در برخی موارد می توان بر روی عفونت های قارچی و پوسیدگی تاثیر گذار باشد.
تیمارهای گرمایی در طول دوره انبارداری انار در سردخانه تاکنون به مطالعات بر روی انبارداری انار در سردخانه توجه کمی شده است.
گرچه میوه انار در مناطق با آب و هوای معتدل دوره برداشت گسترده ای دارد،

انار در سردخانه تنها راه ممکن برای طولانی کردن عمر انبارداری انار برای مدت بیشتر از ۳ ماه است.
به طور کلی برداشت انار از اواخر شهریور آغاز و تا انتهای آبان ماه برای ارقام دیررس ادامه دارد.
در حالت عادی انار برای مدت چندین هفته در سردخانه نگهداری می شود.
در هر حال در طول دوره انبار داری انار چندین نا بسامانی فیزیولوژیکی و آنزیمی و بیماری های قارچی ایجاد می شود می تواند تا حد زیادی بر روی خصوصیات کیفی انار تاثیر گذار باشد.
انارهای شیرین اگر برای مدت بیشتر از ۲ ماه در دماهای زیر ۵ درجه سانتی گراد نگه داری شوند از خسارت سرمازدگی صدمه می بیند.

این خسارت علائمی مانند قهوه ای شدن پوست سفید، سوراخ شدگی پوست میوه، اسکالد ، افزایش حساسیت به بیماری های قارچی و پوسیدگی ، تغییر رنگ وو قهوه ای شدن دانه ها را به همراه دارد. برخی از ارقام برای مثال رقم واندرفول می تواند بدون هیچ گونه مشکلی برای مدت ۲ ماه در دمای ۵ درجه سانتی گراد نگهداری شود. دمای مینیمم اطمینان برای انبارداری انار شیرین ، دمای حدود ۱۰ درجه سانتی گراد است، اما این دما از توسعه بیماری های قارچی جلوگیری نمی کند.

مطالعات اخیر ثابت کرده است که انبارداری معمول انار رقم مولار در دمای ۵ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 96 – 90 درصد برای مدت بیشتر از ۸ هفته ، منجر به کاهش قابل توجهی در خسارت پوسیدگی سرمازدگی پیشگیری نمود. نگهداری تحت شرایط اتمسفر کنترل شده (۵ درصد و ۵درصد) در دمای ۵ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی بالاتر از ۹۵ درصد برای مدت ۲ ماه خصوصیات کیفی میوه ها را بهبود می بخشد ، اگر چه اسکالد پوست در سطح متوسطی مشاهده گردید.

گرمادهی متداول که ثابت شده است در پیشگیری از علائم خسارت سرمازدگی در سایر محصولات موثر است، اخیرا در رابطه با انار کاربردی شده است. در این رابطه انار رقم مولار لچه در دمای 0 و ۵۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۹۵ درصد به مدت ۸۰ روز نگه داری شد و تیمار گرم کردن متناوب به طور دوره ای ، هر روز یک بار ، در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد به کار رفت و پس از آن روز در دمای ۱۵ و رطوبت نسبی ۷۰ درصد نگه داری شد.

گرم کردن متناوب در طول دوره انبارداری در دمای صفر درجه سانتی گراد از توسعه قارچی جلوگیری کرد، اما حساسیت به خسارت سرمازدگی و توسعه علائمی مانند سوراخ شدن پوست و اسکالد سطحی پوست را افزایش داد. نگهداری در دمای ۵ درجه سانتی گراد به میزان قابل توجهی علائم خسارت سرمازدگی را کاهش داد، اگر چه باعث ممانعت کامل از بیماری قارچی نشد.

تیمارهای گرمایی منجر به نتایج خوبی در حفظ کیفیت انار شد، بخصوص هنگامی که انارها در دمای صفر درجه سانتی گراد نگهداری شده بودند.
از تیمارهای گرمایی دیگر که استفاده از آن در رابطه با انار موفقیت آمیز بوده است، پیش تیمار کردن در دمای متوسط حدود ۳۰ تا ۴۰ درجه رطوبت نسبی بالا(95-90درصد) برای یک دوره زمانی کوتاه حدود ۱ تا ۴ روز است.
این تکنیک اغلب با نام کیورینگ شناخته شده است، که قبل از انبار سرد معمولی استفاده می شود .

یک تیمار در دمای ۳۵ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۹۵ – ۹۰ درصد، به مدت ۳روز ، برای انبار سرد در طول ۸۰روز در دمای ۵ یا ۲ درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 95-90درصد به کار برده شد.
در مقایسه با انارهای بدون پیش تیمار گرمایی، سوراخ شدن پوست و اسکالد سطحی تولید شده توسط آنزیم پلی فنل اکسیداز کاهش یافت. اثرات مشاهده شده هنگامی که نگهداری در دمای ۲درجه سانتی گراد انجام شد،

نسبت به زمانی که میوه های انار در دمای ۵ درجه سانتی گراد نگهداری می شدند واضح تر بود به ویژه هنگامی که میوه ها پس از خروج از انبار به مدت یک هفته در دمای ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی ۷۵- ۷۰درصد قرار گرفتند. میردقان و همکاران (۱۳۸۲) طی تحقیقی زمان ایجاد خسارت سرمازدگی در طول دوره انبارداری در سردخانه تعیین کردند.
آن ها نشت الکترولیت ها را به عنوان شاخصی برای خسارت سرمازدگی محسوب کردند.

در این تحقیق از دو رقم ملس یزدی و گل گزی ترش هراورجان استفاده کرده و میوه ها را بدون هیچ تیماری در انبار ۱ درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی حدود ۸۵ درصد به مدت ۳ ماه نگهداری نمودند.
هر ۱۰ روز تعدادی از میوه ها که شامل ۴ تکرار بود ، از انبار خارج و و پس از ۷۲ ساعت میزان نشت الکترولیت ها و کاهش وزن آن ها تعیین گردید.

نتایج نشان داد که با گذشت زمان انبارداری نشت یون و کاهش وزن افزایش یافت اما پس از گذشت ۶۰ روز آهنگ نشت یون و کاهش وزن با شدت بیشتری انجام شد.
آن ها در پایان عنوان کردند که خسارت سرمازدگی در رقم گل گزی ترش هراورجان زودتر و با شدت بیشتری به رقم ملس یزدی صورت گرفت که نشان دهنده آن است که حساسیت بیشتری به دمای پایین دارد.

کنترل خسارت سرمازدگی و تاثیر آن بر نگهداری و انبارکردن انار

عسکری و شاهدی (۲۰۰۳) تحقیقی در زمینه نگهداری چهار رقم انار منطقه ساوه شامل ملس ترش، ساده هندس ، شیرین پاییزی (یزدی) و پوست سفید ترش (یزدی) انجام دادند. در این تحقیق ۳درجه حرارت از ۴ و ۷ درجه سانتیگراد سردخانه جهت نگهداری محصول در مقایسه با انبار معمولی به کار برده شد. صفات کمی و کیفی، میزان و شدت پوسیدگی میوه ها و صدمات ناشی از سرما مورد ارزیابی قرار گرفت.

با توجه به نتایج بدست آمده رقم ملس ترش از سایر مناسب تر بوده و جهت نگهداری در انبار برای مدت طولانی ماه توصیه گردید. دمای ۱+ درجه سانتی گراد برای نگهداری انار در مقایسه با سایر دماهای نگهداری مناسب تر بود و نگهداری در دمای ۱+درجه سانتی گراد به دلیل محدود شدن فعالیت میکروارگانیزم ها به ضد عفونی کردن میوه ها را مرتفع ساخت.

کاهش وزن در درجه حرارت ا درجه سانتی گراد در سردخانه ۸.۱۸ درصد بود که در مقایسه با انبار معمولی با کاهش وزن ۳۷% – ۳۰% کمترین افت محصول را داشت و صدمات ناشی از سرما بر روی پوست و دانه میوه ها تا مدت ۴.۵ماه نگهداری در هیچ یک از تیمارها مشاهده نگردید.
عوارض سرمازدگی در پایان دوره نگهداری ۶ ماهه در سردخانه به صورت خفیف در برخی از نمونه ها در درجه حرارت پایین مشاهده شد.

طول مدت انبارداری بر روی صفاتی از قبیل کاهش وزن ، وزن صد دانه ، Ph و اسید قابل تیتر کردن و شاخص طعم و مزه دانه ها تاثیر معنی داری در سطح ۱ درصد داشت. اثر متقابل دما و طول دوره انبارداری بر روی درصد کاهش وزن میوه ها، وزن صد دانه، قند، ماده خشک عصاره و pH معنی دار بود.

قادر و همکاران در سال ۱۹۸۴ اثراتیلن را بر روی رقم واندرفول به مدت بیشتر از ۱۳ روز با درجه حرارت ۲۰درجه سانتی گراد مورد بررسی قرار دادند. نتایج پژوهش آن ها نشان داد که تیمار اتیلن بر روی رنگ پوست، رنگ آب میوه، مواد جامد محلول و PH بی تاثیر بود اما وزن میوه ها در طول انبارداری به مدت ۴تا۱۶ هفته کاهش یافت.
زمانی که رطوبت انبار حدود ۹۵%بود، پس از ۱۶ هفته انبارداری در درجه حرارت 2.5، ۲ و ۱۰ درجه سانتی گراد تغییرات در ترکیبات میوه ها کم بود و در میوه هایی که برای مدت بیشتر از یک هفته در درجه حرارت کمتر از ۵ درجه سانتی گراد نگهداری شده بودند، علائم سرمازدگی مشاهده شد.

پوتا و همکاران (۱۹۸۷) پژوهشی را به منظور بررسی اثر بسته بندی شده و درجه حرارت بر روی کیفیت انار رقم بانلانگ با قرار دادن در سبد پلاستیکی با ضخامت ۲ %میلیمتر در درجه حرارتهای 10 ، ۵ و ۳۰ درجه سانتیگراد انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که انارهای نگهداری شده در کیسه های پلاستیکی و دمای ۱۰ درجه سانتی گراد پس از ۱۲ هفته تنها کمی تغییر در میزان( TSS )، وزن اسیدیته ، و نسبت( TSS ) به TA داشته اما در انارهای نگهداری شده در کیسه پلاستیکی و سبد پلاستیکی در دمای ۵ درجه سانتی گراد پس از ۱۰هفته نشانه هایی از صدمه سرمازدگی مشاهده گردید.

در بخش دیگری از این تحقیق، بخشی از میوه های انار در سبد پلاستیکی قرار داده و به مدت یک هفته در دمای اتاق نگهداری شدند.
پس از یک هفته انارهای درون سبد همگی چروکیده و انارهای درون کیسه همگی فاسد شدند. گیل و همکاران در سال ۱۹۹۶ تحقیقی بر روی کیفیت انار رقم مولار در اسپانیا انجام دادند.

آن ها گزارش کردند که پس از هفت هفته نگهداری این رقم در انبار سرد دمای ۵ درجه سانتیگراد فاکتورهایی چون( TSS )و ( PH ) و اسید کل قابل تیتراسیون تغییر نکرده و هیچ گونه فسادی در میوه ها مشاهده نگردید.
گرم کردن محصول تا دمای اتاق (حدود ۲۵ درجه سانتی گراد) با فاصله زمان های مشخص ، در طول انبارداری و قبل از اینکه خسارت ایجاد شود، به میوه انار اجازه ترمیم می دهد و از بروز علائم سرمازدگی جلوگیری می کند.

لازم به ذکر است که این تیمار می تواند کمی باعث نرمی بافت و افزایش پوسیدگی ها شود و ممکن است باعث ایجاد میعان بر روی پوست گردد.
سرد کردن تدریجی ( رو به رو شدن کوتاه مدت فرآورده با دماهای پایین تر از نقطه بحرانی و سپس نگهداری در دماهای بالاتر) به میوه اجازه میدهد تا به دماهای پایین تر عادت کردن و توسعه خسارت سرمازدگی کمتر شود.

راحمی و همکاران در یک آزمایش مقدماتی در سال ۷۶ تیارهای مختلف شامل آب گرم (۵۰و ۷۵درجه سانتیگراد) ، ایمازالیل (۱ و ۳ در هزار) و بنزیل آدنین (۸۰ و ۱۰۰میلی گرم در لیتر)در مدت ۲ و ۵ دقیقه را قبل از انبارداری به منظور کاهش خسارت سرمازدگی انار ملس یزد و ملس ساوه بکار بردند.

تیمار آب مقطر با دمای ۲۵ درجه سانتی گراد به مدت ۲ و ۵ دقیقه به عنوان تیمار شده در نظر گرفته شد.
سپس میوه های تیمار شده در دمای 1.5 درجه سانتیگراد و رطوبت حدود ۸۵% به مدت ۴.۵ماه نگهداری شدند.
اگر چه آب با دمای ۷۵ درجه سانتی گراد باعث صدمه به پوست میوه شد، اما آب گرم ۵۰ درجه سانتی گراد در مقایسه با تیمارهای دیگر به طور موثر باعث کاهش خسارت سرمازدگی در انار گردید.

در مرحله دوم آب گرم (شاهد) ۲۵ و ۳۵ و ۴۵ و ۵۵و ۶۵درجه سانتی گراد به مدت ۲ و ۵ دقیقه قبل از انبار داری برای گرمادهی رقم ملس یزدی بکار گرفته شدند.
نتایج بدست آمده نشان داد که افزایش دمای آب گرم تا۴۵ درجه سانتیگراد باعث کاهش قهوه ای شدن می شود اما تاثیری بر صفات کیفی نظیر اسید اسکوربیک ، PH و مواد جامد محلول ندارد.

طی پژوهشی که در سال ۲۰۰۶ توسط میردهقان و همکاران انجام گرفت، تاثیر تیمار آب گرم بر کنترل خسارت سرمازدگی در میوه انار مورد بررسی قرار گرفت.
در این بررسی، میوه ها با آب ۴۵ درجه سانتیگراد به مدت ۵ دقیقه تیمار و ۹۰ روز در دمای ۲درجه سانتیگراد نگهداری شدند.

خسارت سرمازدگی در میوه ها با علائمی شامل قهوه ای شدن پوست و نشت الکترولیت ها بروز کردند.
شدت خسارت در میوه های تیمار شاهد، با نرمی بافت، کاهش اسیدهای چرب و کاهش نسبت اسیدهای چرب غیر اشباع به اسیدهای چرب اشباع در طول دوره انبارداری همراه بود.

این علائم در میوه های تیمار شده به میزان قابل توجهی کاهش یافت.
نتایج نشان داد که در میوه های تیمار شده با آب گرم، در طول دوره انبارداری افزایش در فرم آدپوترسین و اسپر میدین رخ داده است که احتمالا این امر، در کاهش سرعت نرم شدن میوه و کاهش شدت خسارت سرمازدگی موثر بوده است.

 

منبع:

راهنمای جامع کشت و پروش انار (مهندس فاطمه خدابنده لو)